Με τα συστήµατα άρδευσης γίνεται η απευθείας χορήγηση του αρδευτικού νερού στις καλλιέργειες. Τα συστήµατα άρδευσης διαφοροποιούνται μεταξύ τους ανάλογα µε τη μέθοδο, δηλαδή τον τρόπο µε τον οποίο χορηγείται το νερό στο έδαφος. Βασικό κριτήριο διάκρισης των διάφορων μεθόδων άρδευσης στον αγρό αποτελεί ο τρόπος ροής του νερού κατά την κατανομή του στα διάφορα σηµεία του αγρού.Σε επίπεδα εδάφη το πότισμα μπορεί να γίνει με κατάκλιση, με διπλές λεκάνες, με αυλάκια και με τεχνητή βροχή. Σε πλαγιαστά όμως εδάφη ενδείκνυται η τεχνητή βροχή λόγω καλύτερης διανομής του νερού.
Η μέθοδος άρδευσης κατά την οποία το αρδευτικό νερό αφού φθάσει στη ψηλότερη συνήθως πλευρά του αγρού κατανέμεται σ’ αυτόν µε ελεύθερη επιφανειακή ροή υπό την μορφή επιφανειακής στρώσης, ονομάζονται επιφανειακές μέθοδοι άρδευσης. Η εφαρµογή των επιφανειακών αρδεύσεων συνιστάται σε εδάφη µε µικρές κλίσεις και µέτριες διηθητικότητες. Οι μέθοδοι επιφανειακής άρδευσης παραµένουν οι πλέον διαδεδοµένες µέθοδοι ανά τον κόσµο. Εκτιµάται ότι οι επιφανειακές αρδεύσεις εφαρµόζονται σε ένα ποσοστό 95% περίπου των αρδευόµενων εκτάσεων ανά την υφήλιο. Στην Ελλάδα οι επιφανειακές αρδεύσεις καταλαµβάνουν το 50% των συλλογικών δικτύων άρδευσης της χώρας. Τα επιφανειακά συστήµατα άρδευσης απαιτούν μικρότερο κεφάλαιο εγκατάστασης και κόστος λειτουργίας σε σχέση µε τα συστήµατα υπό πίεση.
Στην επιφανειακή άρδευση το νερό εφαρμόζεται στην επιφάνεια του χωραφιού, είτε στατικά, είτε κινούμενο. Στην πρώτη περίπτωση η επιφάνεια του χωραφιού πρακτικά έχει μηδενική κλίση και για το λόγο αυτό η άρδευση λέγεται οριζόντια. Στη δεύτερη περίπτωση, η επιφάνεια του χωραφιού παρουσιάζει κλίση που επιτρέπει την κίνηση του νερού προς τα κάτω και για το λόγο αυτό η άρδευση λέγεται κεκλιμένη. Στην οριζόντια άρδευση ανήκει η μέθοδος της κατάκλισης ενώ στην κεκλιμένη άρδευση ανήκουν η μέθοδος της περιορισμένης διάχυσης και η μέθοδος των αυλακιών. Τελευταία, με τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων ισοπέδωσης άρχισε να εφαρμόζεται και η μέθοδος των αυλακιών με μηδενική κλίση.
Στη µέθοδο αυτή, η κατανοµή του νερού µέσα στον αγρό γίνεται µε τη βοήθεια ενός συστήµατος κλειστών σωληνωτών αγωγών στους οποίους το νερό ρέει υπό πίεση. Στην τεχνητή βροχή ή καταιονισμό, το νερό εφαρµόζεται σε όλη την επιφάνεια του αγρού σαν τεχνητή αποµίµηση της βροχής και διηθείται στο έδαφος κατακόρυφα. Αν το σύστηµα σχεδιαστεί σωστά, η κατανοµή του νερού πάνω στο χωράφι γίνεται οµοιόµορφα χωρίς βαθιά διήθηση και επιφανειακή απορροή.
Η µέθοδος της τεχνητής βροχής, γνωστή και ως “κανόνι”, βρίσκει εφαρµογή σε όλες σχεδόν τις καλλιέργειες και κάτω από µεγάλη ποικιλία συνθηκών. Εντατική χρήση της μεθόδου γίνεται στην καλλιέργεια βαμβακιού σε ποσοστό 70% του συνόλου των καλλιεργειών βαμβακιού στη Ελλάδα.
Το σύστημα καταιονισμού με αυτοπροωθούμενο εκτοξευτήρα (καρούλι) βρίσκει, τουλάχιστον στη χώρα μας, ευρεία εφαρμογή τα τελευταία χρόνια. Οι λόγοι που οδήγησαν στη μεγάλη εξάπλωση αυτών των συστημάτων είναι η προοδευτική μείωση των εργατικών χεριών για τη γεωργία και η συνεχής βελτίωση των καλλιεργούμενων ειδών που οδήγησε σε καλλιέργειες πολύ αποδοτικές των οποίων όμως η μεγάλη ανάπτυξη και πυκνότητα σποράς ή φύτευσης καθιστούν το χειρισμό και τη μετακίνηση των υλικών του κλασικού καταιονισμού στο αγροτεμάχιο, δύσκολη και κοπιαστική.
Στη µέθοδο αυτή, όπως και στην τεχνητή βροχή, η κατανοµή του νερού µέσα στον αγρό γίνεται µε ένα σύστηµα κλειστών σωληνωτών αγωγών στους οποίους το νερό ρέει υπό πίεση. Στην στάγδην άρδευση, µε τη βοήθεια των σταλακτήρων, το νερό εφαρµόζεται σε µέρος του εδάφους και πιο συγκεκριµένα στην περιοχή του ριζοστρώµατος. Η παροχή των σταλακτήρων είναι πολύ µικρή της τάξεως των 2–3 λίτρων/ώρα, την στιγµή που αντίστοιχη ωριαία παροχή στην τεχνητή βροχή φτάνει και τα 40 λίτρα/ώρα. Η µικρή αυτή παροχή των σταλακτήρων έχει σαν αποτέλεσμα όλο το εφαρµοζόµενο νερό να διηθείται στο έδαφος και να µην υπάρχει επιφανειακή απορροή. Επιπλέον λόγω του ότι η άρδευση εφαρµόζεται συχνά, ανάλογα την καλλιέργεια, ώστε να καλύπτει το νερό που εξατµίστηκε, δεν υπάρχουν απώλειες νερού και θρεπτικών στοιχείων στα βαθύτερα στρώµατα. Η µέθοδος αυτή άρδευσης θεωρείται ιδανική για περιοχές ιδιαίτερα ευαίσθητες στην έκπλυση των νιτρικών καθώς και για περιοχές µε µικρές ποσότητες διαθέσιµου νερού. Σήµερα βρίσκει εφαρµογή σε διάφορες καλλιέργειες όπως τα αµπέλια, εσπεριδοειδή, ελιά και άλλες.
Στη µέθοδο αυτή, η κατανοµή του νερού µέσα στον αγρό γίνεται µε ένα σύστηµα κλειστών σωληνωτών αγωγών στους οποίους το νερό ρέει υπό πίεση. Η σηµαντική διαφορά της υπόγειας άρδευσης είναι ότι το σύστηµα άρδευσης βρίσκεται εντός της ζώνης του ριζοστρώµατος, από το οποίο το ριζικό σύστηµα των φυτών τροφοδοτείται µε τις απαραίτητες ποσότητες νερού. Το µεγάλο πλεονέκτηµα της µεθόδου αυτής, πέρα από τη µικρή κατανάλωση νερού, είναι η ελαχιστοποίηση των απωλειών λόγω εξάτµισης. Ωστόσο πρόκειται για ακριβή επένδυση που µπορεί να χρησιµοποιηθεί κυρίως στις µόνιµες καλλιέργειες. Η µέθοδος της υπόγειας άρδευσης είναι σχετικά πρόσφατη και δεν έχει επεκταθεί στην Ελλάδα.
Η επιλογή του καταλληλότερου συστήµατος άρδευσης σχετίζεται µε την ορθολογική διαχείριση του νερού και την επίτευξη του καλύτερου οικονοµικού αποτελέσµατος της γεωργικής εκµετάλλευσης. Οι διάφορες παράµετροι που επηρεάζουν και που πρέπει να συνεκτιµώνται στην επιλογή ενός συστήµατος άρδευσης είναι το κλίμα, το έδαφος, το είδος του φυτού και ο τρόπος καλλιέργειας, διαθέσιµη ποσότητα και ποιότητα του αρδευτικού νερού, διαθέσιµο εργατικό και τεχνικό δυναµικό, το κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας των έργων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου