Μελισσοκομία

Τι πρέπει να λάβει υπόψη του κάποιος που επιθυμεί να ασχοληθεί με τη μελισσοκομία;

   Κατ’ αρχήν θα πρέπει να αγαπά τη μέλισσα και γενικότερα τη φύση αφού όλοι γνωρίζουμε 

πως η μέλισσα αποτελεί το βασικότερο επικονιαστή μέσα σ’ αυτή!  Στην άσκηση της 

μελισσοκομίας συμμετέχει το τρίπτυχο: μελισσοκόμος – μέλισσα – περιβάλλον (καιρικές συνθήκες – μελισσοκομική χλωρίδα). Ο μελισσοκόμος οφείλει να γνωρίζει τη βιολογία της μέλισσας και του μελισσιού γενικότερα, τις μελισσοκομικές νομές στην περιοχή ή στις 

περιοχές που θα δραστηριοποιηθεί και να παρακολουθεί την πρόγνωση του καιρού ώστε να 

προγραμματίζει τις κινήσεις του.

   Η γνώση έρχεται μέσα από τη μελέτη συγγραμμάτων, βιβλίων και άρθρων για τη 

μελισσοκομία, την παρακολούθηση σεμιναρίων αλλά και την απόκτηση εμπειρίας με το 

πέρασμα του χρόνου (και κοντά σε κάποιο μελισσοκόμο ακόμα καλύτερα). Οι καιρικές 

συνθήκες όμως αποτελούν αστάθμητο παράγοντα και καθοριστικό για την παραγωγή των προϊόντων της κυψέλης (του μελιού κυρίως). Αυτή ακριβώς την αβεβαιότητα θα πρέπει 

να λάβει υπ’ όψη του όποιος θέλει ν’ ασχοληθεί με τη μελισσοκομία.

Πρέπει να κάνει τεστ αλλεργίας στα υμενόπτερα;

   Επιβάλλεται η επίσκεψη σε αλλεργιολόγο πριν την ενασχόλησή μας με τη μελισσοκομία 

γιατί ο συγκεκριμένος γιατρός θα μας κατευθύνει σωστά με τις συμβουλές που θα μας δώσει 

ενώ και οι εξετάσεις στις οποίες θα μας υποβάλλει, γνωρίζοντας το ακριβές ιστορικό, 

θα δώσουν αξιόπιστο αποτέλεσμα. Μία απλή εξέταση αλλεργίας σε μικροβιολογικό 

εργαστήριο δεν είναι αρκετή! Μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για θέμα ζωής ή θανάτου όταν 

κάποιος παρουσιάζει αυξημένη ευαισθησία στα τσιμπήματα των υμενόπτερων.

Πόσες κυψέλες μπορεί να χειριστεί ένας νέος μελισσοκόμος; Τι άλλο εξοπλισμό θα 

χρειαστεί για το ξεκίνημα;

   Ένας νέος μελισσοκόμος καλό θα ήταν να ξεκινήσει με 2-5 μελίσσια ώστε να μπορέσει να 

τα διαχειριστεί σωστά, αφιερώνοντας χρόνο ανάλογο με την ευχέρεια των κινήσεων του και 

την κατανόηση αυτών που βλέπει μέσα στη κυψέλη αλλά και έξω απ’ αυτή.

   Στην αρχή θα χρειαστεί ένα καπνιστήρι, ένα ξέστρο, μία μάσκα κι ένα ζευγάρι γάντια. 

   Εξοπλισμός που σχετίζεται με την παραγωγή προϊόντων αποκτιέται μόνο όταν είναι 

‘έτοιμος’ ο μελισσοκόμος να παράξει! Δεν αγοράζει όλο τον εξοπλισμό (μελιτοεξαγωγέα, 

πάγκο απολεπισμού, μαχαίρι και λοιπό εξοπλισμό) όταν ακόμα στην αρχή μαθαίνει βασικούς 

χειρισμούς στο μελίσσι, όντας αρχάριος…

 Σε ποια σημεία οφείλει να δώσει ιδιαίτερη σημασία σχετικά με την αγορά μελισσοσμηνών;

1. Καλό θα ήταν να αγοράσει τα μελίσσια την άνοιξη ώστε να παρακολουθήσει όλο τον 

κύκλο ανάπτυξής τους, παραγωγής και σύμπτυξης της δυναμικότητάς τους το προσεχές

φθινόπωρο, προετοιμάζοντάς τα κατάλληλα για ξεχειμώνιασμα.

2. Να συνοδεύεται από άτομο σχετικά πιο έμπειρο, ώστε να εκτιμήσει την κατάσταση των μελισσιών.

3. Να είναι σαφής και ξεκάθαρη η συμφωνία που κάνει με τον πωλητή όσον αφορά τη δυναμικότητα των μελισσιών και την τιμή πώλησής τους

Βάσει ποιών (γενικών) κριτηρίων πρέπει να γίνει η επιλογή της θέσης του μελισσοκομείου;

1. Η θέση του μελισσοκομείου εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τη μελισσοκομική χλωρίδα 

που υπάρχει στη συγκεκριμένη περιοχή γιατί έτσι εξασφαλίζει ο μελισσοκόμος τις τροφές 

που έχει ανάγκη το μελίσσι: τη γύρη και το νέκταρ ή τα μελιτώματα.                                                                                                

2. Το χειμώνα επιβάλλεται η θέση να είναι προσήλια ενώ αποφεύγονται ρεματιές λόγω 

υγρασίας, παρόχθιες περιοχές λόγω πλημμυρών. Το καλοκαίρι η σκίαση βοηθά το μελίσσι 

στη ρύθμιση της θερμοκρασίας εντός της κυψέλης.

3. Εάν το σημείο δεν είναι ιδιόκτητο, πρέπει να εξασφαλιστεί η συγκατάθεση (γραπτώς 

ακόμα καλύτερα) του ιδιοκτήτη.

4. Οφείλουμε να σεβόμαστε τα “σημάδια”, ζωντανά μελίσσια και όχι άδειες κυψέλες, που έχει τοποθετήσει συνάδελφος μελισσοκόμος για να κατοχυρώσει κάποια θέση ώστε να μεταφέρει 

τα μελίσσια του μόλις ή λίγο πριν ξεκινήσει η νεκταροέκκριση και να μη μεταφέρουμε 

μελίσσια στη συγκεκριμένη θέση.

5. Καλό είναι οι ερασιτέχνες μελισσοκόμοι να τοποθετούμε τις κυψέλες κατά τέτοιο τρόπο 

ώστε να μην καταλαμβάνουμε τεράστιο χώρο για λίγες κυψέλες γιατί ήδη είμαστε 

‘στριμωγμένοι’ (πρώτοι σε πυκνότητα μελισσιών ανά τ. χλμ. στην Ευρώπη).             .

Τι πρέπει να επιδιώξει ένας αρχάριος μελισσοκόμος την 1η χρονιά ενασχόλησης του με τη 

μελισσοκομία;

   Ο αρχάριος μελισσοκόμος, κατά τη γνώμη μου, πρέπει την πρώτη χρονιά να εξοικειωθεί 

με τα μελίσσια. Να κάνει όλους τους απαραίτητους χειρισμούς για την ανάπτυξή τους, να υπολογίσει τους απαραίτητους χρόνους ασχολίας με τα μελίσσια και να μην υπολογίζει 

παραγωγή και τυχόν εισόδημα παρά μόνο απόκτηση εμπειριών. Επιτυχία θα θεωρηθεί η 

διατήρηση του μελισσοκομικού του κεφαλαίου δηλαδή να κρατήσει τον ίδιο αριθμό 

μελισσιών μετά το ξεχειμώνιασμα και η απόκτηση ενός έτους μελισσοκομικών εμπειριών.

Από τη 2η χρονιά και μετά πώς πρέπει να κινηθεί; Εκτός του μελιού, με την παραγωγή ποιων προϊόντων κυψέλης μπορεί -κατά τη γνώμη σας- να ασχοληθεί κάποιος τα πρώτα χρόνια;

   Από τη δεύτερη χρονιά και μετά, ο αρχάριος μελισσοκόμος μπορεί να διπλασιάσει τον 

αριθμό των μελισσιών που κατέχει ή και να τον πολλαπλασιάσει, αρκεί να διαθέτει τον απαραίτητο χρόνο για να αφιερώσει  σ’ αυτά ώστε να τα κρατά υγιή και παραγωγικά 

(μελίσσια δυνατά)! Να θυμάται ότι τα δυνατά μελίσσια αποδίδουν, όχι τα πολλά…

   Η συλλογή της γύρης και της πρόπολης που δεν απαιτούν εξειδικευμένους χειρισμούς, μπορούν να βοηθήσουν τον αρχάριο μελισσοκόμο στην απόκτηση εμπειριών και εισοδήματος μικρού αλλά πιο σταθερού σε σχέση με το μέλι. Η παραγωγή βασιλικού πολτού απαιτεί πιο εξειδικευμένους χειρισμούς και έπεται χρονικά.
 

Με ποια λογική, πιστεύετε, ότι πρέπει να αντιμετωπίζει το θέμα της διατροφής των 

μελισσιών αλλά και την χρήση φαρμάκων ένας αρχάριος μελισσοκόμος;

   

   Η διατροφή των μελισσιών είναι ολόκληρο κεφάλαιο και δεν καλύπτεται σε μία 

παράγραφο. 

Ο μελισσοκόμος πάντως είναι αναγκασμένος εκ των συνθηκών να ‘ταϊζει’ τα μελίσσια του, 

με μικρές ποσότητες, όχι συνέχεια και ποτέ κατά τη διάρκεια της συλλογής ώστε να μην 

υποβαθμίζει το προϊόν τους.

   Η χρήση φαρμάκων απαγορεύεται  για την αντιμετώπιση όλων των ασθενειών εκτός της βαρροϊκής ακαρίασης. Με μια σειρά από χειρισμούς που μας εξασφαλίζουν δυνατά μελίσσια προλαμβάνουμε τις περισσότερες ασθένειες ενώ η συνδυαστική χρήση μεθόδων όπως η 

αφαίρεση κηφηνογόνου νωρίς την άνοιξη και η εφαρμογή κρυσταλλικής θυμόλης το φθινόπωρο, κρατά την προσβολή από βαρρόα σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Γι’ αυτόν που διαχειρίζεται λίγα μελίσσια η χρήση φαρμάκων είναι περιττή.

Τον τελευταίο καιρό η μελισσοκομία “διαφημίζεται” ως μια πολύ κερδοφόρα ενασχόληση με αποτέλεσμα όλο και περισσότερος κόσμος να στρέφεται σε αυτή. Ποια είναι η άποψή σας; 

Πότε θα πρέπει να περιμένει κέρδος ένας νέος μελισσοκόμος;

   Τον τελευταίο καιρό πολύ κερδοφόρα είναι η ενασχόληση με κλάδους που υποστηρίζουν 

τη μελισσοκομία (υπηρεσίες, επιχειρήσεις, εμπόριο) και όχι η καθ’ αυτό παραγωγή των 

προϊόντων της κυψέλης. Πολύς κόσμος λόγω της συρρίκνωσης του εισοδήματος ή και της ανεργίας, στρέφεται στη μελισσοκομία χωρίς να γνωρίζει τις δυσκολίες της παραγωγής, 

διάθεσης των προϊόντων, της έλλειψης ελεγκτικού μηχανισμού από το κράτος και 

ουσιαστικής ενίσχυσης πρωτοβουλιών για νέους μελισσοκόμους και αγρότες γενικότερα.
   Το κέρδος έρχεται από την πρώτη στιγμή που κάποιος θ’ ασχοληθεί με τη μελισσοκομία 

αφού γνωρίζει κι από κοντά (πέρα από τα βιβλία και τα ντοκιμαντέρ) τον υπέροχο κόσμο 

των μελισσών! Δυστυχώς ή ευτυχώς δεν είναι χρηματικό…

   Τα πρώτα χρόνια θα χρειαστεί να επενδύσει σε εξοπλισμό, καινούριες κυψέλες, ενώ το τάϊσμα (πιο επιτακτικό στη σταθερή μελισσοκομία) και οι μετακινήσεις (στη νομαδική μελισσοκομία) θα απορροφήσουν μεγάλο μέρος από τα έξοδα του. Σε συνδυασμό με την προαναφερθείσα αβεβαιότητα στην παραγωγή (κυρίως του μελιού), καθιστά οποιαδήποτε 

εκτίμηση από μέρους μου για το πότε θα περιμένει κέρδος ο νέος μελισσοκόμος, παρακινδυνευμένη! Ίσως πέντε χρόνια μετά το ξεκίνημα έχοντας εκατό μελίσσια, ίσως σε 

λιγότερο ή περισσότερο χρονικό διάστημα, με λιγότερα ή περισσότερα μελίσσια… Ανάλογα 

το ζήλο που θα δείξει ο καθένας, την περιοχή που θα δραστηριοποιηθεί, τους στόχους που 

θα βάλει (εξαγωγή των προϊόντων) και κυρίως το πώς θα εξελιχθούν οι καιρικές αλλά και 

οι οικονομικές συνθήκες (νέα αβεβαιότητα…)